من و تو - میترا بیات
یکی از بهترین برنامه هایی که در شبکه من و تو می شود پیدا کرد تا کمک کار خیلی ها بشود همین برنامه هایی است که خانم دکتر میترا بیات اجرا می کند. برنامه مثل خیلی از قالبهای موجود در من و تو، حرفه ای است. به نوعی بی واسطه تر از برنامه های صدا و سیمای خودمان درباره ی مهارتهای زندگی و روان شناسی زندگی روزمره بحث می کند. اغلب مشکلاتی را مطرح می کند و راه کار روان شناسی برایش دارد که به نوعی به زندگی روزمره در ایران مرتبط است. شبکه ی من و تو با همین هفتاد هشتاد آدم مهاجر توانسته است از آن دستگاه عریض و طویل برنامه سازی صدا و سیما جلو بیفتد.
به همین سادگی هر آدمی در ایران ممکن است با مشکلات حاد و یا سوالات ساده درباره مهارتهای عاطفی روان شناسی روزمره و حتی چالش های بزرگ روان شناسی بر سر تصمیم هایش، بخواهد بنشیند پای این برنامه. به نظر داشتن روند مناسب و حمله کردن به مشکلات موجود جوانها مخصوصا دختر و پسرهایی که درگیر یک رابطه عاطفی به شکل ازدواج و یا غیر از آن هستند،خیلی مفید است.
برنامه های تلویزیون خودمان خیلی خسته کننده هستند. بیشتر حاوی مواردی هستند که به شکلی طولانی و غیر حرفه ای بخش عمده ای از برنامه به حرفهای کلی، قلمبه سلمبه و با پرداخت بیشتری به کیسهای مطرح شده پیش می روند. این برنامه های وطنی به راحتی از واسطه ای غیر طبیعی به نام محدودیتهای تلویزیون ایرانی رنج می برند. که به نظر باید برای همیشه این محدودیتها حداقل در یک برنامه روان شناسی فراموش شوند تا پزشک مشاور بتواند تکنیکهای روان شناسی بهتری را به مخاطب ارائه کند.
حیف که سیاستگذاریهای اغلب در این باره بسته است و ترجیح دارد فرافکنی و باز بودن ها در برنامه های طنزی مثل خنده بازار اتفاق بیافتد.
دنیای رابطه ها : شاهزاده و گدا 1
یکی از بزرگترین درگیریهای آدمای اینجا که توی هرم مازلو گیر کرده اند ایجاد یک رابطه سالم با ج ن س مقابل - مخالف - است. رابطه ای که شکننده بودن آن برای خیلی ها در آن سوی آبها جنبه ی شوخی دراماتیک و تاریخی پیدا کرده است. اینجا هدم تحلیل اینکه اصلا کدام نوع رابطه بد یا خوب یا قابل مشاهده است نیست و به همین سربستگی می روم سراغ نظریه ای که حرف ارتباط را می برد در فضای طبقات اجتماعی و اقتصادی مطرح می کند. برای سادگی بحث فرض می کنیم طبقات اقتصادی به همان دو دسته ی کلی دارا و ندار تقسیم شده باشند که خیلی دور از ذهن نیست. البته طبقات فرهنگی ایران هم کاملا پیچیده و بسیار دینامیک تر از دسته بندیهای اقتصادی دارند گسترش می یابند.
حال فرض می کنیم که یک طبقه فرهنگی داریم و یک طبقه به نام غیره که البته این طبقه ی غیره دارد روزانه تعداد زیادی آدم را می ریزد توی دل طبقه فرهنگی. یعنی طبقه فرهنگی با همه ی عیب و عیوب احتمالی دارد به مدد رسانه های جهانی رشد می کند.
اما یک چرخه ی معیوب از دینامیک ارتباطی بین دختر و پسر می تواند به شکل زیر باشد:
1- سناریوی قطعی شده و اکثریت یافته برای خیلیها - حتی آنهایی که یکبار انتخاب کرده اند- پسر پولدار - خوش تیپ است. برای همین دختر از هر طبقه ای به دلیل همان فرهنگ دیگر باشی که یک سرش به خرده فرهنگهایی مثل تعارفات و عدم هویت شخصی آدمها در جریان بزرگی مثل جامعه در ایران وجود دارد، لشگری یک نفره خواهند بود که شاهزاده ی بالا شهری را به صورت زره پوش خلع سلاح می نمایند. اما بدی قصه ها این است که دنیای واقعی کمکی به این روند نمی کند. در نتیجه دختری با طبقه اقتصادی پایین به سرعت در ردیف اسباب بازیهای شازده قرار می گیرد. همین چرخه با اسباب بازیهایی ردیف می شود که دختر مذکور، در صف انتظار و از طبقات پایین دارد. این چرخه با اثر افزاینده ای می تواند باعث فرسایش ارتباطی هولناکی بشود که تقریبا روشن و واضح است.
2- مورد عکس این کمتر اتفاق می افتد ولی وجود دارد و آثار مخرب بیشتری به جای می گذارد که به جمع کل آثار بخش اول کمک فراوانی می کند.
3- به نظر در کشورهای دیگر به دلیل تعریف درست نحوه زندگی - LIFE style - آدمها توانسته اند با بودن در طبقه خودشان احساساتی مثل شرمنده بودن، بی هویتی، عدم استقلال هویتی فردی و ... را کنار بگذارند و به راحتی ارتباط با طبقه خودشان را برقرار کنند.
4- به نظر برای دهه هفتادیهای عزیز یک انقلاب دوم ج ن س ی علاوه بر آنچه که امروز رخ داده و به گوش برنامه سازان صدا و سیما هم رسیده است، را پشت سر خواهند گذاشت. این انقلاب هر اسمی داشته باشد محتوی تاثیرات در این حوزه هاست. یعنی به وضوح هویتهای فردی شکل گرفته از کم رنگ شدن ایدئولوژیهای آدمها، باعث شکل دهی هویت طبقاتی آدمهای اقتصادی پایین جامعه می شود. این عرصه را برای امنیت هرچه بیشتر ارتباطها - از هر نوعی - بین آدمها فراهم خواهد کرد. به نظر مسئولین فرهنگی، یا هر نوع شتابدهنده ای در زمینه هویت بخشی به آدمهای طبقات پایین که سخت در خواب خرگوشی پسر هندوانه فروش و دختر ترشی فروش در حال ازدواج فکر میکنند، باید کمی منعطف تر همین سناریو را به شکل توسعه یافته تری به پیش ببرند. خداوند پشت و پناهشان!
پ.ن:
بعضی دوستان به نظرشان این موضوع خیلی نادر رسیده است. ولی با توجه به اینکه واقعا اختلاف مالی طبقه ها در ایران زیاد شده است چنین بحثی به نظر خیلی قابل قبول می رسد. به علاوه بحث اصلی بنده می تواند طبقه متوسط فرهنگی را به عنوان اولین طبقه ی تخریب شده در این ماجرا، پر رنگ تر نشان بدهد و اصلا موضوع نادری نیست. کافی است به صورت تصادفی و آماری از تجربه های اطرافیانتان بخوانید و متاسفانه چنین مواردی را به وفور تردد آدمهای در کوچه و خیابانهای تهران ببینید. ارادت
موفقیت دررابطه های عاشقانه
موفقت دررابطه های عاشقانه اکتسابی است. برخلاف نظر خیلی ها که می گویند فلانی بلد است و همسر دوست است و
این روزها اینقدر از پریشانیهای ما نسل جوان گفته شده که دیگر کسی شاید حوصله نکند و دنبال بحث و چرایی و سنجیدن و سره ناسره کردن باشد. اما یک چیزهایی مثل خوردن و خوابیدن توی هرم مازلو – همان هرم نیازهای اولیه بشری- جا شده اند. مثلا روابط آدمها یا به طور خاص روابط دختر و پسر
آیا از تنگ شدن رابطه آدمها توی ایران نالانید؟
آیا دوست ندارید ارتباط پدر و فرزندی، همکاری و کلا هر نوع ارتباط انسانی این همه در معرض خطر نباشد؟
آیا از این خسته شده‌اید که روزانه بارها پیچانده شده و می‌پیچانید؟
آیا این که آینده‌تان بخشی دقیقا به خاطر همین دنیای سرد رابطه ها دچار خطر شده و ممکن است آن خوش بختی مورد نظرتان را به دست نیاورید دچار مشکل شده است؟
آیا فکر می‌کنید راه حل حلی برای مشکل روابط انسانی توی ایران وجود ندارد؟
خوب نگارنده هیچ داهیه ای برای رفع مشکل به صورت دایم متصور نیست. ولی میتواند تجربیات و باورهای خودش را اینجا بگوید. برداشت آزاد با خودتان است.
خواهشمندم اگر سوالهای فوق را در ذهن ندارید وقت خود را با چیزهای بهتری مثل خواندن پ ن پ، غلط نامه کد خدا، فیس بوک بازی، انواع روشهای مخ زنی، انواع شهربازیهای موجود به عنوان دانشگاه، انجمن حمایت از جوانان کافه‌ای مقیم مرکز و غیره بگذرانید.
اول معذرت خواهی می‌کنم بابت حرفهای تکراری و بدیهی.
شدیدا اعتقاد دارم که سرنوشت هر ملتی تا حدود زیادی دست خودشان است. به همین نسبت افراد هم می‌توانند راهی را که خودشان درست تشخیص داده‌اند بروند. خوب مساله اصلی چیست؟ شروع زندگی همه ما از ایران بوده است. قدمهای بعدی چطور؟
برویم خارج از ایران و ادامه تحصیل و کار؟
همین جا بسازیم و بسوزیم و تباه شویم؟
اصلا بزنیم به بی خیالی و مثل خیلی‌های دیگر زندگی را هر طور شد پیش ببریم؟
جواب خودم برای خیلی از این سوالها خیلی ساده نبوده است. یعنی در طول چند سال کارکردن توی زمینه‌های مختلف مهندسی و غیره. سر و کار داشتن با انواع آدمها و زیر و رو کردن فلسفه‌های مختلف سناریوهای زندگی ممکن به این نتایج رسیدم:
1- باید شدیدا از توی دیوار زدن پرهیز کنیم. یعنی نباید یک روش غلط را هی تکرار کنیم. باید جرات تغییر کردن و تغییر دادن یک همسایگی از آدمهای دور و برمان را داشته باشیم. یعنی هر چیزی را که بهش باور داریم مطر ح کنیم و آدمهای هم فکر خودمان را به هر قیمتی هم شده دور و بر خودمان داشته باشیم. همیشه بسنجیم چقدر می‌ارزد که با فلان آدم وقت بگذرانیم یا به عبارت درست تر معاشرت کنیم تا اینکه مثلا از سر همکار، همسایه، هم اتاقی بودن، فامیل بودن و مواردی از این دست بخواهیم رابطه‌هایی صرفا – مجاورتی- داشته باشیم.
2- سعی کنیم به چیزی تا حد امکان پناه نبریم. برای خیلی از ما پناه بردن به الکل، مواد مخدر، سیگار، اعتیاد به س ک س، روابط آزاد و باری به هر جهت و خلاصه کارهایی که بعد از یک مدتی واقعا لذت بخش نیستند و فقط جنبه تخلیه دارند، تنها راه حفاظت ذهنمان نیستند. حتما باید توی شرایط بد از سلامت ذهنی خودمان محافظت کنیم. ولی به خاطر داشته باشیم یکی از مهمترین بخشهایی که برای ما رضایت را به وجود خواهد آورد کار کردن بر روی فلسفه‌های زندگیمان است. آدم هیچ وقت حتی هنگامی که گرسنه است نمی‌تواند فلسفه و هدفی از کاری که انجام می‌دهد نداشته باشد. این فلسفه‌ها تفاوت عمده ما و غربیهاست. فلسفه‌داشتن و نداشتن مساله این است. بدون فلسفه حتی غذا خوردن هم اعتیاد و عادت خواهد شد.
3- همیشه شبکه دوستان خود را به روز نماییم. همیشه فکر کنید که ارتباط‌های اجتماعی یکی از روشهای مهم سلامت فکری ماست. داشتن شبکه ارتباطی دوستان واقعی خیلی میتواند سلامت فکری ما را تامین کند و برای به ثمر رساندن اهدافمان تاثیر خیلی زیادی دارد. باور کنید این نه سخت است و شعار گونه. کافی است بتوانید آدمهای اضافی دور و برتان را حذف کنید. آدمهایی که برای دوستی ارزشی قایل نیستند. البته یادمان باشد مطلق گرا نباشیم. طمع چیزهای دیگری غیر از دوستی نداشته باشیم. به هر حال تعریف بنده از دوستی جلوگیری از سقوط دوستان در روزهای سخت است و بس. برای همین تعریف هم کلی دوست دارم که شاید خیلی بیشتر از این توقعی از آنها ندارم ولی کلی از آدمها را هم فقط در فضا زمان مورد نظر مثل شرایط کار و غیره تحمل می‌کنم. البته این هم سخت نیست چون معمولا ارتباطی سطحی لازم و کامل کننده است. ارتباطی که هر دو طرف از سطحی بودنش مطمئن هستند و صد البته گاهی به دوستی عمیق هم ممکن است بیانجامد.
4- همیشه به تفاوتهای بنیادی روابط دوستانه در زمان خودمان و زمان پدرو مادرهامان توجه داشته باشیم. تفاوت ساده‌ای اتفاق افتاده است. تنوع ارتباطها به نظر زیاد شده. سهولت وسایل ارتباطی باعث شده من بتوانم چند ده برابر پدرم آدمهای مختلف را ببینم. آیا این ها می‌توانند برای من دوست باشند؟ آیا پیچیده‌تر شدن آدمها باید باعث ترسناک شدن ارتباط باشد؟ آیا ایجاد دوستی جدید یا به نوعی وارد کردن آدم جدید به زندگی خطرناک و ترسناک و انرژی بر است؟
به نظر این حرفها در خیلی از موراد به تعاریف ما از نوع رابطه بر می‌گردد و مقدماتی طولانی در فرهنگ ما ایرانیها دارد. به همین راحتی که فردی میتواند به عنوان آشنا یعنی کسی که شماره تلفن شما رادارد، به محل زندگی شما آمده است، در دفتر خود او را ملاقات کرده‌اید و ... در حوزه های شخصی شما هم وارد شود؟ به نظر بنده متوقف کردن افرادی که هنوز خیلی از آموزشهای اجتماعی در مورد حریمهای خصوصی را ندیده‌اند سخت نیست. فقط کمی مهارت به همراه مودب بودن لازم دارد. ساده ترین آن این است: چرا می پرسید؟
به هر صورت همیشه همه گزینه‌ها بررسی شان سخت است. ذهن استقرایی ما هم همش دارد فریبمان می‌دهد: این هم یکی مثل همه است!
نتیجه خیلی از این حرفهای شعار گونه که نگارنده خود نیز مبتلا به آن است مثل خیلی از حرفهایی که تا به حال شنیده و تجربه کرده ام. از آدمهای بزرگی مثل فرانکل که کتاب انسان در جستجوی معنا را نوشته است چیزی است که هنر زندگی کردن نام دارد.
چیزی که ما را تا زمانی که توی این سیاره زندگی می کنیم و اسممان انسان است متفاوت از خیلی ها می کند. که چطور آدمهای توی شرایط - آدم خوری- خیلی متفاوت و انسان مدار رفتار کرده اند. چطور خوب به هم اعتماد کرده اند و چطور با زندگی جمعی بلاهای بزرگ را پست سر گذاشته اند. چطور دشمن هم نبوده اند و توانسته اند با کمی فکر کردن و انجام - حداقل ها- به هم و در نتیجه به خودشان لطف کرده اند. این آدمها لزوما فیلسوف، هنرمند و یا دانشمند نبوده اند. مثل ما ولی آن طرف دیوار یعنی توی اروپا یا آمریکا دنیا آمده اند.