در دو قسمت قبلی درباره اجاره نشینی در تهران و بخشهای مختلف آن گفتیم. کرایه خانه ها بر اساس درآمد متوسط یک خانواده که می تواند چیزی در حدود 15 میلیون تومان و اجاره ای بین 800 هزار تومان تا یک میلیون تومان را تقبل کند تنظیم شده است. کرایه خانه بر اساس زمان حال یعنی فروردین 93 در تهران تنظیم شده است.
زمانی که یک نفر یا یک زوج اجاره نشین با دل دریایی هستید و اصلا فقط به فکر خوردن نان و تره در سال جاری هستید تا شاید که آینده ازآن شما باشد، دل را به دریا میزنید و به خوابیدن اول صبح اتوبوسی در ابتدای خط فکر میکنید. اینطوری به راحتی سر از بخش بزرگی از تهران در می آورید که هر کوچهاش با دیگری متفاوت، متنوع و با آلودگی هوای پایین تر و در اغلب موارد شلوغتر است. محلههایی مانند تیر دوقلو، میدان خراسان در جنوب شرقی تا فلاح و گمرگ و پشت شهرداری و میدان قزوین و هاشمی و آذری در جنوب غربی، سیل پر تنوعی است که یک چیز مهم را از زندگی در هر کدام از آنها خواهید آموخت. اگر در تهران زندگی میکنید، شاید بهتر است روی نبض آن خانه اجاره کنید. هویت تهران بخش عمدهاش، خوب و بد، زشت و زیبا در همین نواحی متمرکز شده است. افراط و اغراق در زندگی و شور و هیجان تا وقتی خواب چشمان شما را دریابد.
برای اینکه در شمال تهران به سر کار بروید معمولا میتوانید از دو خط اصلی استفاده کنید. یکی خط اتوبوسی که از میدان راه آهن به ونک، پارک وی و تجریش میرود. دیگری خطی از خطوط BRT که میتواند از پایین ترین جنوب غربیها شروع شود. میدان جمهوری را طی کند و بعد از عبور از میدان توحید به ونک برسد.
خیلی سال است که دیگر جنوب شهر تهران زاغه نشینی محسوب نمیشود و باید تصویرهای کتابهای درسی و گاهی فیلمهای تلویزیونی و سینمایی را فراموش کرد. چون واقعیت همیشه پیچیدگی بیشتری در مقایسه با خیال ما وتصور ما از جایی مثل خزنه دارد. به هر حال در جنوب شهر نشینی و اجارهنشینی در این نواحی، مثال نقضهای فراوانی هست. به عنوان نمونه راستهای از خانههای ویلایی در کنار بلوار آهنگ که حتی مشاورین املاک آن نواحی به غریبهها فرصت سکونت در آن نوع از خانهها را نخواهند داد. به علاوه به علت وسعت زمین در ناحیه جنوب شهر و درنتیجه ساخت وسازهای به سبک برج سازی میتوانید ساختمانهای با متراژ بالا روی طبقات 14 و 15 یک برج در کنار بزرگراه آهنگ پیدا کنید. گل و گشاد بودن خیابان و خلوت بودن این نواحی مدیون سالهای شهرداری احمدی نژاد در مبارزه با محلههای خلافکاران در جنوب شهر تهران است. سند آن هم در مستندی که BBC English سال 84 قبل از به قدرت رسیدن دکتر تهیه کرده است موجود است.
برای پیدا کردن خانهای مناسب در جنوب شهر عجله نکنید چون هر قدم در این ناحیه تفاوتها و تناقضهای عجیبی با قدم بعدی دارد که ممکن است بدون آشنایی با ناحیه، شما را به دردسرهای ناخواستهای مانند داشتن همسایههای مزاحم و خلافکار بیندازد.
اجاره خانه یا کرایه خانه اساسی ترین دام آدم ها برای هزینه های زندگی است. اجاره خانه در تهران منطقه ها و منطق های مختلفی دارد.
مرکز نشینی در تهران:
اگر کسب و کار هرچند کوچک خود را در مرکز شهر دارید یا شرکت شما در محدودهی خیابانهای مطهری و بهشتی و وزرا و میرعماد و به طور کلی محدودهی مرکزی تهران است، برایتان جذاب است که در مرکز تهران باشید. اما اجاره وهمچنین کیفیت خانهها و شلوغی مرکز تهران، بسیاری از طلبههای آرامش را از آن نواحی دور میکند. در مرکز تهران قیمت بیقولهها نیز بالاست. بودن در مرکز تهران برای افرادی که حساسیت زیادی به شلوغی و آلودگی هوا ندارند، شغل اول و دومشان در محدودهی مرکز تهران است، نیتهای شخصی زیادی برای کافه نشینی حول و حوش چهار راه ولی عصر و انقلاب، هفت تیر و کریمخان دارند، این نواحی را برای خود بر میگزینند
. البته نواحی کریم خان و هفته تیر علاوه بر شلوغی و آلودگی هوا از گرانی مخصوص به خود برای دسترسی به محل کار در شمال تهران نیز برخورداند. برخی نواحی استثناء در این ناحیه میتواند خیابان بهار شیراز، زرتشت غربی و شرقی، خیابان حجاب در تقاطع با فاطمی، بخشی از بلوار کشاورز منتهی به بیمارستان امام خمینی میباشد که اغلب از دسترسی، خلوت و هوای نسبتا بهتری نسبت به خیابانهای اصلی برخورداند که متاسفانه کرایه خانه درآنها کمی تا قسمتی از رنج عادی آن بالاتر است.مرکز تهران برخلاف نظر شما تنوع بسیار بالایی از لحاظ بافت شهری و محلهای دارد. مثلا خیابان یوسف آباد با همهی شلوغیهای این روزهایش هنوز هم مورد توجه بسیاری از علماء اجاره نشین و کرایه و رهن بده است. شاید محلهها به دلیل بافت بومی و اصالت خاص خودشان مورد توجه ساکنین باشند. اما در خیلی از موارد اجاره نشینهای زیادی نتوانستهاند، افزایش اجاره خانه بابت محله بودن یک منطقه یا معروفیت و بافت بومی یک خیابان را به گردن بگیرند. اما خیابان سید جمال الدین اسد آبادی از آن نواحی متفاوت در مرکز تهران است که دسترسیهای آنچنانی هم ندارد ولی هنوز مورد توجه اجاره نشینهاست.
اجاره نشینی، اگر همانطور مثل نیاکانمان مانوی باشیم و زیادی به خیر و شر اعتقاد داشته باشیم، شر بزرگی است که گریبانمان را گرفته است و تا زمانی که یک 30 متری مال خودتان نداشته باشید به طرز پیوستهای کار خودش را خواهد کرد. اما مساله این چنین نیست و کمی خاکستری، قاطی ماجرا نیز هست. خیلی از افراد به دلیل اینکه با راکد کردن پول خرید خانه در کسب و کاری که بازدهی در حدود 30- 35 درصدی دراد، این نقدینگی را به زخم بازاری دیگری می زنند. اما به عنوان یک گزینه ی حداقلی زمانی هست که قرار دارید بین 100 میلیون پول پیش برای رهن خانه و یا شروع به خرید خانه تصمیم بگیرید. خیلیها ترجیح میدهند رفاه امروز را در نظر بگیرند و نبوغ شیطانی خود را علیه این شهر به کار برده و به روزگار رو دست حسابی بزنند. عدهای هم عقلانیتر رفتار میکنند و سعی در خرید همان 30 -40 متری و غیره مینمایند تا بالاخره، صاحب خانه دست از سرشان برداشته و راه سر درآوردن توی سرها و امنیت لازم را پی بگیرند. اما جدای از اینها، کمی دربارهی اجاره خانه و خانهی اجارهای:
1- اگر مجرد هستید هم به روزگار خودتان جفا نکنید و حتی الامکان بر خلاف خودروی تک سرنشین از یک خانهی تک سرنشین بهره ببرید. تنهایی حتما به شما درسهای بزرگ و جدیتری از زندگی خواهد آموخت.
2- یکی از پر سود ترین سپردهها، پول پیش خانه است- 36 درصد سود سالیانه- پس اگر پولتان را بهتر از توی بانک گذاشتن میتوانید سودزا کنید از دادن پول پیش فراوان بپرهیزید. کرایهی بیشتر ارتباط شما و صاحب خانه را سبکتر میکند. با پرداخت کرایهی بیشتر، شما هستید که فرمان رابطه را در این هوای طوفانی رابطهی بین مستاجر و موجر در دست دارید.
3- اگر به اندازهی 50-40 میلیون اندوخته دارید و یا چنین ترکیبی را میتوانید فراهم کنید. مثلا 15 میلیون تومان پیش- ودیعه- و 900تا 1000هزار تومان اجاره، گزینههای نسبتا فراوانی دارید که با فرض خانه و زندگی در حد دو نفر گزینههایی را از لحاظ منطقه بندی در تهران باهم مرور خواهیم نمود:
غرب نشینی:
اصولا غرب تهران مزایا و معایب خودش را دارد. اگر آدم عیاشی هستید و هر روز باید در دریای مراکز خرید آب تنی کنید میدان اول و دوم صادقیه، پونک و تیراژه و بلوار نبی اکرم معمولا گزینههای حداقلی مناسبی برای شما فراهم خواهد نمود. اگر کمی اهل صرفه جویی هستید و سعی میکنید خانهتان یک جای معمولی و اجاره خور در تهران باشد، حتما به سراغ خیابانهای ارزانتری در آذربایجان بروید. آذربایجان از سر شادمان- تقاطع آزادی شروع شده و تا خیابان بهارستان در نزدیکی مجلس و موازی خیابانهای اصلی آزادی و انقلاب امتداد یافته است. این جانب به جهت پیادهرویهای فراوان این مسیر را بارها طی کردهام. شک نکنید جاهای ارزان همیشه خوب نیستند. خیابان شرقی غربی آذربایجان از ابتدای خیابانهای شمالی جنوبی زیادی تا خط سلامت بزرگراه نواب صفوی، مملو از خیابانهایی است که به طور استاندارد توانستهاند تشنگی اجاره نشینان را پاسخ گویند. از جملهی این خیابانها کارون، قصرالدشت، جیحون و رودکی را میتوان نام برد. رودکی اصولا فقط راستهی بازار پوشاک معمولی است و به آن شکل جایی برای اقامت ندارد. جیحون کمی بهتر است و کارون و قصر الدشت مثل ساندویچ سوسیس بندری فقط مرحمی برای درمان زخم گرسنگی مکانی آدمهاست. به همین روی با توجه به قیمت این جور خیابانها هم به صرفه نیست که عمر و جوانی خود را آنجا سپری کنید.
مثل اینکه هر وقت به ماشین حداقلی فکر میکنید دنبال خرید پراید یا همان پیکان سابق باشید. تنها مزیت اینطور سرویس گرفتنها، هزینههای پایین تعمیرات و همچنین قابلیت نقد شوندگی بالای پراید است که میتواند شامل تمام سرویسهای حداقلی نیز قلمداد شود. در اینگونه موارد شما همیشه هزینهی اولیهی بالاتری را برای خانهدار شدن به طریق اجاره، ماشین دار شدن و خیلی دیگر از سرویسهای حداقلی را پرداخت میکنید. صحت تصمیمگیری در اینگونه موارد بستگی زیادی به رویرکرد شما به اجارهی خانه دارد. آیا خانهی اجارهای شما محلی برای خوابیدن شبانه است یا واقعا قرار است بخشی از اوقات گرانبهای خود را – وقت استراحت، وقتی برای زندگی آماتوری، وقتی برای گذراندن با دوستان و غیره – را آنجا سپری نمایید؟
محدودههای نزدیک به این بخش از غرب مانند خیابان بهبودی و شادمان نیز اصولا گزینههای بهتری برای اجاره خانه به همراه دارند. اما توصیهی بنده برای اجاره خانهای به شکل رهنی و یا رهن در اجارهی حداقلی محدودهی شرق تهران است. غرب تهران یک مشکل اساسی به نام شلوغی و ترافیک دارد که بخش بزرگی از آن جذابیت دسترسیها به مرکز و یا بخشهای ادارات و شرکتهای شمال تهران است. اما بخش بزرگی از ساکنین استان البرز یا همان کرج خودمان حتی روزهای تعطیل نیز علاقه دارند تهران کار کنند، تهران تفریح کنند و به همین دلیل غرب تهران از شلوغی دائمی خود رنج خواهد برد.
غرب نشینی در تهران شامل محلههایی هم هست که اصولا دسترسی بالایی ندارند ولی فرح بخشی نسبی برای یک زوج جوان فراهم میکنند. یکی از این نواحی میتواند شهران، میرزا کوچک خان جنگلی، چهار دیواری، شهرک ژاندارمری و بلوار مرزداران باشد. البته این بلوار اخیرا به دلیل مهاجرت بسیار افراد به نسبت چند سال پیش از این شلوغتر شده است.
اگر به تازگی از یک زندگی دانشجویی شاخ و بال گرفتهاید و دوست دارید محیطی به نسبت آرام را تجربه کنید، سری به محلهی قدیمی طرشت در غرب و نزدیک فلکه اول صادقیه بزنید. باغهای توت در این محله هنوز باعث تسویهی هوا میشوند. برای دسترسی در این محله چند دسترسی عمده از طریق رفتن به مرکز و شمال تهران از بزرگراه شیخ فضل الله نوری، خطوط متروی شریف به شهرک غرب و میدان صنعت و همچنین دسترسی به خیابانهای ستارخان و باقر خان به عنوان نمادهای مراکز کباب ترکی و بیشتر، شناخته میشوند نیز در نزدیکی این محله قرار گرفتهاند. غرب نشینی به همین جا ختم نمیشود. برخی غرب ترین جاهای تهران را به هر قیمتی هم که شده دوست دارند. این دوستان از بخشهای نسبتا مرفه در بلوار فردوس و آیت الله کاشانی گرفته تا بخشهای حلبی آبادتری مانند دهکده المپیک و بخشهای تازه سازی مانند منطقهی 22 در غربیترین منطقهی تهران نیز استقبال میکنند. یکی از مزایای این ناحیه دسترسیهای بزرگراهی آن به شمال تهران است.