شب ویرایش ندارد!

همین دو دقیقه قبل: دختر بزرگتر به کوچکتر که خیلی با عجله و با کمترین دقتی موهایش را از اتو رد کرده بود و هر جایی را مانند اینکه آنتنی باشد به سمتی داده بود تا بالاخره یک جایی سیگنالهایش را دریافت کند. بزرگتربا جوشهای زیر بتونه ی صورتش، که سخت می شد گفت از مرغهای هورمونی هیاتهای این شبها نبود، نیشگونی از دست دیگری گرفت : دیوونه هرکاری من میگم بکن. همین دقیقه: جوانکی تویوتای کمری اش را درست زیر پای سید خندانی پارک کرده بود که از سالها قبل همانجای تهران جا خوش کرده بود و گاهی به ریشهای هنوز پر پشتش که دیگر حنایشان هم با سایش ذرات دود پاک شده بودند، دست می کشید. لابد باقی قصه را هم می دانید...خندیدن بزرگتر که با خنده ی اردک وار کوچکتر تعقیب شده بود، دلم را کباب کرد. باید شب خوبی باشد، حداقل من کباب خودم را دارم، اصلا هوا کاش به اندازه ی کافی سرد بود تا پالتویم را بیشتر در هم بکشم و دستهایم را محکم تر به آسترش فشار دهم، لااقل دلیلی برای رفتن و تند دور شدن پیدا می شد. یا مامان پسرک زنگ می زد : مهشید اینا رو هم دعوت کردم. زود بیای آ. بالاخره باید عاقل بشی پسر. یا اصلا پل را خراب می کردند تا همه پیاده بروند و کسی کسی را سوار نکند و کسی برای سوار شدن، جوانی اش را با خودش این شب و آن شب نکشد توی خیابانها.

نیشگون- حریف شبهای بعد

1- خانم دکتر این بازوی ما خیلی کبود شده
اصلا کبودیش داره همینطوری مثل یه لکه ی نفتی منتشر میشه. کم کم سختم میشه برم بیرون چون از زیر گردنم اومده بیرون و میترسم به زودی هر کی که با آدم احوال پرسی میکنه اونقدر دلش بسوزه یا کنجکاو بشه و یا اصلا برای اینکه حرف بهتری از آلودگی هوا داشته بشه. ازم بپرسه این از کجا ایجاد شده. به هر صورت احساس میکنم خیلی کم زنده میمونم. حالا این جای داستان مهم نیست. این مهمه که دوست ندارم این لکه که داره به همه جای تنم سرایت میکنه رو کسی ببینه. یعنی به زودی ممکنه به خودم بگم برای آخرین بار از خونه خارج شو و برای همیشه خدا حافظی کن. چون قراره از این به بعد با این لکه تنها باشی. خیلیها ممکنه بگن چرا باید با یه لکه ی سیاه و بی مزه و مزاحم که آدم رو توی خونه پابند میکنه دل بستگی پیدا کرد. ولی من مطمئنم گاهی آدم لازم داره پوست بندازه و برای مبارزه با آفتاب سوختگی تمام قوای پوستش رو جمع کنه تا از نفوذ بیش از اندازه ی  آفتاب جلوگیری کنه. 

 

2- بیا امشب هم بیا همان جایی که همیشه کام میدادی. چراغ هم نیاور. هیچ انسانی قرار نیست بیاید. بیا با همان دست همیشگی. چند شب دیگر دوهزار وپانصد و سی پنج باری را که قرار گذاشتی با خودت که اگر شش در شدی نیایی به پایان میرسد. با همه توانت بازی کن بلکه این اتفاق دیرتر شود. برای همین روزهایت دارم فکری میکنم. از جنس اینکه بازی گوشیهایت برای بودن زیر یک سقف نبوده متاسفم. برای اینکه فکر میکردی،‌ ته حرفهایت دید میزدی در آینده که دردت گرفت کسی سر زاییدنت نباشد. چه فکر کودکانه‌ای. جدی نرخ روزانه انباشتن دوستی‌ها را هم درنظر بگیری این قدر کم است ؟

درباره فیلم دریمرز -رویا بینها- dreamers movie- برناردو برتولوچی

رؤیابین‌ها (The Dreamers) فیلمی دراماتیک محصول 2003 است به کارگردانی برناردو برتولوچی که درباره جنبشهای دانشجویی به تصویر نشسته است. یک فیلم دیده‌ایم که نمی‌توانیم بگوییم نقطه‌ی اوجش برداشتن بکارت دخترک فیلم بوده. البته امیدواریم بدفهمی از ما بوده و چندتا نقطه‌ی اوج دیگر هم داشته باشد تا ماجرا ماست مالی شود. ولی افسوس که هر چه فشار می‌آوریم بهترین جایی را که می‌شود قبول کرد همانجا- ی فیلم- است. 

این فیلم به نوعی پایان رویایی و سمبولیک جنبشهای سیاسی آن زمان را در اروپا نشان می دهد. 

از ویکی پدیای فیلم رویا بین ها dreamers: 

کتاب تنهایی پر هیاهو بهومیل هرابال

کتاب تنهایی پر هیاهو  بهو میل هرابال  یکی از بهترین و فشرده ترین کارهایی که خواندم.

داستان خود هرابال که زمانی از زندگی خود را صرف کار خمیر کردن کتاب و کاغذهای کهنه کرد.

قهرمان داستان مرد تنهایی است که در یک زیر زمین نمور و کثیف به این کار مشغول است و بر خلاف آدمهای دیگر در این شغل، با کتابها عشق بازی میکند. هر کدام را که دوست داشت می خواند و بعضی ها را به برخی آدمهای مشتاق هم می فروشد...

بعضی کتابها را که میخوانی یادت می آید که چرا فکر میکردی سینما با آن همه هفتم بودن و جبروتش همه چیز نمیشود. 

بخشهایی از این کتاب را خیلی سلیقه ای و کتره ای آورده ام : 

 

از لائوتسه : شرم خود را بشناس و غرورت را حفظ کن.

پرس همچون انگشتانی که در دعایی بی امید گره خورده باشد، به پیچ و تاب می افتد.

در ستایش جنون - اثر ارسموس

دون کارلوس - شیلر

اینک انسان - نیچه

تابلوهای جکسون پولاک

از دید بهومیل هرابال همه ی آدمها به نوعی کولی هستند. در این قصه دو دختر کولی هستند که مجبورند جلوی دوربین بدون فیلم پا اندازشان ژست بگیرند و با لبخند عکس بگیرند. ظرافت کار هرابال در این است که دخترها هیچ عدم رضایتی نشان نمی دهند.

در کنار پرس کاغذی اش لائوتسه و مسیح را می بیند و با فضایی کاملا مجرد و به شکل بازی با کلمات صحنه را توصیف میکند - بازی با کلمات لزوما ترکیبی منفی نیست-:

لائوتسه را دیدم چون تاجری که با وجود انباری پر از کالا انگار آه در بساط ندارد.

مسیح را دیدم که چون قهرمان تنیسی که تازه در ویمبلدون پیروز شده است.

لائوتسه در اوج تهی و مسیح به سان شقه گوشتی از قناره ی قصابی روستا اویزان

--

هوهوی شعله های چوبهای نتراشیده همچون قهقهه ی یک کودک مظهر ابدیتی که از حد اندیشه بشری فراتر می رود.

--

در توصیف بسته های فرهنگی ارزشمند کاغذ پرس شده :

حتی اگر روی بسته ای 1000 مارک قیمت گذاشته باشم که مشتری را فراری بدهد، با این  شانس من، یک خارجی می اید و 1000 مارک را می دهد و بسته را می برد.

---

این مگسهای دیوانه از این عقیده دست بردار نبودند که عمر خوش و زیبا ترین و پر شکوه ترین شکل زندگی آن است که در میان خون فاسد و گندیده بگذرد.

---

سرنوشت من عذر تقصیر خواستن از همه بود. من حتی از خودم هم به خاطر آنچه بودم، به خاطر طبیعت گریز ناپذیرم، تقاضای بخشایش می کردم.

---

نه! نه در آسمانها نشانی از رافت و عطوفت و جود دارد،

نه در زندگی بالای سر و زیر پای ما و نه در درون من. صبح به خیر ، آقای گوگن.

---

در حرفه من دایره با مارپیچ تطابق دارد و این دو در پیشرفت به آینده و پس رفت به مبدا در جایی با هم تلاقی می کنند.

---

در بخشی از کتاب تئوری آسمانهای کانت :

سکوت مطلق شبانه، وقتی که حواس انسان آرام گرفته است، روحی جاودان به زبانی بی نام با انسان از چیزهایی سخن می گوید که می فهمی ولی نمی توانی توصیف کنی

---

آرتور شوپنهاور - بالاترین همه قوانین، عشق است و عشق شفقت است.

برای  همین بوده که از هگل متنفر بوده است.

---

احتمالا چیزی بالاتر از آسمان وجود دارد که عشق و شفقت است. چیزی که من مدتهاست که آن را از یاد برده ام.

--

ما قدیمی ها بی قصد و عمد با سواد شده بودیم. هر یک از ما در خانه اش کتابخانه ی کوچک معتبری داشت.

---

این است که سی و پنج سال با عقده ی روزمره ی سیزیفی زیسته و کار کرده ام.

----

خلل ابدی الماس

---

داستان مانچا و پرس بزرگ :

شخصیت اصلی می رود به جایی که پرسی بزرگ و وابسته به کمونیستها که کارگرهای شادی دارند. در هنگام کار شیر میخورند. شاد هستند. می توانند بر خلاف خیلی فلاسفه که از جایشان تکان نخورده اند به یونان سفر تفریحی داشته باشند و اصلا در محل کارشان احساس خستگی نمی کنند و هزارتا خرده ریز دیگر که به قلم توانای هرابال می توانیم ببینیم.

وقتی بر میگردد به زیر زمین خودش صاحب کارش که از مدتها قبل کم کاری او را دیده بالاخره بر خلاف اینکه او به تقلید از این بازدید، شیر می خورد و تند تند کتابها را خمیر می کند، او را اخراج می کند. او هم به دیدار زنی به نام مانچامی رود:

مانچا برایم تعریف کرد که چطور فرشته ای بر او ظهور کرده و مانچا در اطاعت از امر فرشته، با یک کارگر ساختمانی پیوند ریخته و تمام پس اندازش را صرف خرید قطعه زمینی در جنگل کرده بود.

بعد این کارگر ساختمان پی و پایه خانه ای را در جنگل برایش حفر کرده بوده و دوتایی در این بین در خیمه ای می خوابیدند.

پس از آن مانچا نجاری را به زندگی خودش راه داده و همین طور لوله کش و گچ کار و ... تا خانه را به اینجا رسانده است. سر آخر هم پیر مردی که مجسمه  فرشته ای با چهره ی مانچا را می سازد. پیر مرد می گوید این زن فرشته ی الهام اوست و چنان قدرت خلاقانه ای به او بخشیده است که دیگر حالا می تواند کارقادر متعال رابه انجام برساند.

---

منی که بدون تصور ناغافل رهانیدن کتابی زیبا،  همچون موهبتی، از ایمان زباله های مکروه ، زندگی برایم محال بود. حالا باید میرفتم و کاغذ پاک و پاکیزه  سفید و دست نخورده و بی روح بسته بندی میکردم.

---

پرس- قدیمی -  به من نشان می داد که تنها زیر دست کارگرهای بریگاد کار سوسیالیستی دارد جوهر و قدرت واقعی خودش را نشان می دهد. 

---

در مورد رئیسش:

این آدم عوض بشو نبود. همانقدر که من به کتابها علاقه داشتم او به دخترها. دوست داشت وزنشان کند اول بدون کاغذ و بعد با کاغذ.

---

درست است که برخی نظرات در مورد این کتاب وجود دارد که می گویند شاید چیز خاصی برای گفتن نداشته باشد، ولی ارادت من به این اثر از آنجا ایجاد شده که خیلی به فضای اجتماعی ما نزدیک است:

کمونیزم، بازدهی کاری، خروجی و خیلی از این حرفهای قشنگ که باب شده است و آدمها را بر اساس معیارهای مدیریتی مدرن مثل دانه های یک تسبیح در مسیر موفقیت قرار می دهند، در این کتاب به شدت نقد شده است.

آلبا دسس پدس - دفتر چه ممنوع بهمن فرزانه

آلبا دسس پدس برخلاف اینکه از خانواده ای اشراف زاده و مرفه بوده است، هرگز نتوانسته نسبت به دنیای اطرافش نگاهی لوکس و فریبا داشته باشد. همین موضوع او را تبدیل به یک مبارز علیه فاشیسم ایتالیا نمود. پدس در زمینه مسایل زنان و به خصوص به شکل حاد تر آن فمنیسم نیز دست به نوشتن بیانیه زده است. البته یک نویسنده مانند او به زیبا ترین شکلی به دور از هیجانات و بزرگنماییه های یک بیانیه سیاسی، ترجیح داده است این کار را در آثار داستانی اش مانند دفترچه ممنوع انجام دهد. 

دفترچه ممنوع، دفترچه ای است که به سادگی خلوت مطلوب یک زن خانه دار را قرار است برایش به ارمغان بیاورد. قلم شیوای نویسنده موجی روانی از روزمرگیهای این زن و تلاش او برای به دست آوردن چنین خلوتگاهی است که خانواده، در همان چهره ی زیبایی هم که در کتاب نشان داده شده است، نتوانسته اند برای او به ارمغان بیاورند. خواسته ای که فراتر از نهاد خانواده در تعریف سنتی  اش، بایستی محقق شود. 

بعضی ها درباره ی مترجم محترم بهمن فرزانه  که صد سال تنهایی مارکز را ترجمه کرده است گفته اند نبایستی به راه ترجمه ی آثار متوسطی مانند کارهای آلبادسس پدس مثل دفترچه ممنوع می رفت. به هر صورت هیچ کاری از ارزشهای یک کار دیگر و ارزش کلی مترجم کم نمی کند.